Od początków swego istnienia kozienickie muzeum związane jest z kompleksem pałacowym ufundowanym przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Muzeum gromadzi zbiory w czterech działach: histori, sztuki, etnografii oraz archeologii.

Zbiory pamiątek historycznych, to w głównej mierze dokumenty archiwalne, fotografie, widokówki, druki ulotne dotyczące Kozienic i najbliższego regionu, cenne przede wszystkim z punktu widzenia lokalnej historii. Bardzo interesująco prezentuje się liczący ponad 600 obiektów skarb monet. Znalezisko to obejmuje numizmaty pochodzące z przełomu XVII i XVIII w. pochodzące z różnych krajów i ziem, funkcjonujące wówczas jako środki płatnicze. Traktowane łącznie tworzą one kolekcję świetnie ilustrującą stan i kondycję systemu pieniężnego oraz skarbu ówczesnej Rzeczypospolitej. Prócz wspomnianych eksponatów, warto odnotować dość liczne pojedyncze eksponaty o znacznej wartości historycznej, m.in. oryginalny uroczysty uniform noszony przez Józefa Zmitrowicza, posła na Sejm Ustawodawczy II RP 1919-1922, druki z czasów Sejmu Czteroletniego, rewolwer Lefaucheux, wz. 1853 (identyczny posiadał m.in. gen.Marian Langiewicz, dyktator powstania styczniowego), skarb monet z XVII/XVIII wieku, mapy Polski Senexa i Schenicusa oraz wiele innych.

W muzealnym zbiorze sztuki na szczególne uwzględnienie zasługuje kolekcja dzieł powstałych w kręgu artystów Legionów Polskich J.Piłsudskiego. Składają się nań grafiki (także teki grafik) przykłady ówczesnej typografi, obrazy i rysunki (J.Fałat, K.Sichulski). Ponadto muzeum posiada obrazy polskich malarzy tworzących w II poł. XIX wieku oraz w wieku XX. Część z nich stanowią prace pochodzących z Kozienic Stanisława Westwalewicza i Wacława Chodkowskiego; pozostałe, to dzieła m. in. Tadeusza Ajdukiewicza, Wacława Tracewskiego, Eliasza Radzikowskiego, Fryderyka Klopfera. Kozienickie muzeum posiada także skromną kolekcję grafik (XVII-XX w.) i rzemiosła artystycznego.

Najatrakcyjniejsze pod względem merytorycznym, co wynikało z charakteru regionu oraz względnej łatwości pozyskania, są zbiory etnograficzne zgromadzone w dwóch działach: kultury materialnej i sztuki ludowej.
Pierwszy z nich obejmuje przede wszystkim narzędzia pracy typowe dla dawnych wiejskich i małomiasteczkowych zawodów, przede wszystkim tych szczególnie związanych z regionem. Może dlatego na pierwsze miejsce wysuwa się kolekcja uli, o ciekawej zróżnicowanej konstrukcji, z których najstarsze przerobione zostały z barci, licznych niegdyś w kozienickich lasach.

Okazale prezentuje się również całościowe wyposażenie pozyskanych w komplecie warsztatów: powroźniczego i bednarskiego. Licznymi eksponatami umożliwiającymi wystawienniczą rekonstrukcję technologicznych procesów reprezentowane jest domowe młynarstwo i kaszarnictwo oraz tkactwo.

Dobra znajomość tajników obróbki drewna charakteryzująca zazwyczaj mieszkańców leśnych terenów zaowocowała w XX w. w regionie kozienickim samorodnymi talentami rzeźbiarskimi. Stad wywodziła się legenda polskich rzeźbiarzy ludowych, Leon Kudła oraz inni utytułowani twórcy- Stefan Ślażyński, Stanisław Denkiewicz. Lokalna tradycja oraz silny mecenat państwowy, głównie w latach siedemdziesiątych XX, zaowocowały pojawieniem się licznych kontynuatorów rzeźbiarskiej tradycji. Prace wspomnianych twórców (począwszy od Leona Kudły) złożyły się na bogatą kolekcje rzeźby ludowej w naszym muzeum.

W dziale archeologii zgromadzone są pradziejowe artefakty przynależące do różnych okresów dziejowych oraz kultur. Ich obecność w zbiorze to efekt darowizn z wcześniejszego okresu istnienia muzeum, oraz badań własnych. Pomimo, iż zbiór jest stosunkowo skromny, wiele z zabytków zasługuje na baczniejszą uwagę. Należą do nich m. in. klosze i naczynia grobowe z kultury grobów kloszowych (Ryczywół) oraz znaleziska z okresu wczesnego średniowiecza (Sieciechów).

www.muzeum-kozienice.pl