Zbiory Muzeum Regionalnego w Opocznie są gromadzone w ramach pięciu działów: historycznego, etnograficznego, sztuki, numizmatycznego oraz archeologicznego.

Dział historyczny

Dział historyczny jest w większości reprezentowany przez militaria, elementy wyposażenia i uzbrojenia żołnierskiego z okresu I i II wojny światowej. Nie brak również eksponatów z epok wcześniejszych. W dziale tym znajdują się również liczne dokumenty i fotografie związane z wielowiekowymi dziejami Opoczna.

Do najciekawszych eksponatów można zaliczyć między innymi pistolet maszynowy Sten Mk II żołnierza 25 pp AK, podoficerską odznakę pułkową 81 Pułku Strzelców Grodzieńskich, który swój szlak bojowy Września 1939 roku związał z Ziemią Opoczyńską, polską szablę bojową wz. 34 „Ludwikówkę”, niezwykle rzadki hełm M38 strzelców spadochronowych III Rzeszy, czy kamienne i metalowe kule armatnie z okresu Potopu Szwedzkiego odnalezione na terenie Opoczna i Żarnowa. Na uwagę zasługuje także siedemnastowieczna drewniana skrzynia, tzw. „lada” cechu ślusarsko-rzemieślniczego w Opocznie, czternastowieczny element architektoniczny w postaci głowy kobiecej z opoczyńskiego kościoła św. Bartłomieja czy sztandary: Ochotniczej Straży Ogniowej w Opocznie ufundowany w 1916 roku oraz Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” z lat 30. XX w.

Wśród dokumentów zdecydowanie wyróżnia się dokument z 1796 roku z odciskiem opłatkowym ówczesnej pieczęci Opoczna z wizerunkiem postaci św. Bartłomieja, wypis z lustracji Starostwa Opoczyńskiego z roku 1660, przywilej dla cechów ślusarsko-kowalskiego i szewskiego w Opocznie z XVII i XVIII w., a także podziękowanie dla Anny Bąkowskiej z Kraśnicy własnoręcznie podpisane przez mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”.

Dział etnograficzny

Dział etnograficzny jest najliczniejszy i najbardziej zwarty pod względem regionalnym. Najwięcej pozycji inwentarzowych przypada w nim na strój i sztukę ludową. Do najcenniejszych i ciekawych eksponatów należy zaliczyć chociażby strój kobiecy z przełomu XIX i XX w., wycinanki, pisanki, rekwizyty obrzędowe oraz zabytkowe naczynia z wygasłego już ośrodka garncarskiego w Dąbrowie nad Czarną. Na uwagę zasługują również unikatowe, wianne skrzynie malowane, które niegdyś wchodziły w skład wyposażenia izby chłopskiej. W części obejmującej rzemiosło i rękodzieło, znajdują się przedmioty reprezentujące kowalstwo, garncarstwo, bednarstwo, wikliniarstwo i plecionkarstwo.

Dział sztuki

Dział sztuki jest w większości reprezentowany przez malarstwo. Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja kilkuset obrazów i szkiców Marii Wąsowicz-Sopoćko z Warszawy, wykonanych w latach 1950-1960. Przedstawiają one głównie typy ludowe różnych części Polski, w tym wiele z regionu opoczyńskiego. Wśród tej cennej kolekcji malarskiej znalazły się również akwarele i szkice przedstawiające powojenne obiekty Warszawy, sceny z wybrzeża morskiego oraz portrety wybitnych Polek. Wszystkie te pozycje Maria Wąsowicz-Sopoćko przekazała Muzeum w darze. Pozostałe obrazy tematycznie związane z Opoczyńskiem są pokłosiem wielu plenerów malarskich organizowanych w latach 1966-1978.

Dział sztuki to także interesująca kolekcja rzeźby ceramicznej oraz zbiór artystycznych przedmiotów codziennego użytku. W sumie jest to blisko pół tysiąca eksponatów.

Dział numizmatyczny

Dział numizmatyczny, liczący półtora tysiąca pozycji, zawiera monety i banknoty zarówno polskie, jak i państw środkowej i wschodniej Europy. Do najstarszych monet polskich znajdujących się w naszych zbiorach należą siedemnastowieczne szóstaki koronne Jana Kazimierza. Większość monet i banknotów polskich pochodzi z drugiej połowy XVIII w., czyli z czasów Stanisława Augusta. Cenną pozycję stanowią najstarsze banknoty polskie pochodzące z czasów powstania kościuszkowskiego.

Na szczególną uwagę zasługują także bony dominialne wprowadzone przez Stanisława Małachowskiego w dobrach Białaczów, które uznawane są za pierwsze w Polsce środki płatnicze dawane chłopom za ich pracę na „pańskim”.

Dział archeologiczny

W dziale archeologicznym znajdują się głównie przedmioty z epoki brązu, reprezentujące kulturę łużycką. Są to między innymi nagolenniki, fragmenty naramienników, naszyjniki, guzy czy proste narzędzia (dłuta, sierpy). Zabytki archeologiczne pochodzą w większości ze znalezisk przypadkowych na terenie powiatu opoczyńskiego.

www.muzeumopoczno.pl