Niewielki budynek o charakterze willi jest unikatowym w polskiej skali zabytkiem XVIII-wiecznej architektury rezydencjonalnej. Był pierwszą budowlą na terenie Łazienek Królewskich wzniesioną od podstaw na zlecenie Stanisława Augusta.

Zbudowany około 1774 r. przy Promenadzie Królewskiej, najprawdopodobniej według projektu Dominika Merliniego, w latach 1775-1777 zyskał wyposażenie i malarski wystrój wnętrz.  

Pawilon zdobią pierwsze w Polsce malowane groteski - ornamenty roślinne z wplecionymi postaciami ludzi i zwierząt. Tu również, na pierwszym piętrze, eksponowana jest Królewska Kolekcja Grafiki. Ryciny przedstawiają sceny z "Metamorfoz", najbardziej znanego poematu wybitnego poety rzymskiego, Owidiusza.

Biały Dom jako królewska willa

Wykwintne wyposażenie oraz bogaty malarski wystrój świadczą o tym, że Biały Dom budowany był jako letnia willa królewska. Nie ma jednak pewności, czy Stanisław August pozostawał tu na noc, choć może o tym świadczyć informacja w inwentarzu z 1783 r., mówiąca o "szafie z drzewa mahonie do schowania sukien JK Mości". Materiały źródłowe wskazują, że w Białym Domu rezydowały przede wszystkim królewskie siostry, Izabela Branicka i Ludwika Zamoyska, a także Teresa z Kinskych, matka księcia Józefa Poniatowskiego. Po śmierci Stanisława Augusta, w latach 1801-1804, Biały Dom w okresie letnim służył za schronienie księciu Ludwikowi Stanisławowi Ksaweremu Burbonowi, późniejszemu królowi Francji Ludwikowi XVIII.

W czasie II wojny światowej Biały Dom uniknął zniszczenia i większość pomieszczeń zachowała oryginalny wygląd.

Prace konserwatorsko-remontowe

W latach 2017-2019 w ramach projektu "Źródła przemian" Biały Dom poddany został kompleksowym pracom konserwatorsko-remontowym, dzięki którym zabytek odzyskał dawny blask. Głównym założeniem było zachowanie oryginalnej materii, wyeksponowanie jej wyjątkowej wartości artystycznej oraz przywrócenie wnętrzom historycznego wystroju. Na podstawie m.in. prac badawczych i archiwalnych kwerend zespół konserwatorów przeprowadził kompleksową konserwację i restaurację dekoracji malarskich Jana Bogumiła Plerscha i Jana Ścisły, zdobiących wnętrza Białego Domu. Odsłonięto przy tym ukryte pod warstwami współczesnych przemalowań oryginalne partie polichromii oraz fragmenty malowideł znajdujących się w sypialni, z której korzystała rodzina króla Stanisława Augusta. W obiekcie naprawiono dach, schody i strop. Odrestaurowano wnętrza, polichromie, tynki sufitów, podłogi, kominki oraz drewniane dekoracje. Konserwacji poddano elewację wraz ze zdobieniami. Pierwotny wygląd odzyskała stolarka zewnętrzna, okna i kolorystyka obiektu.

Biały Dom - nowa strefa edukacyjna

W ramach projektu "Źródła przemian" w Białym Domu powstała przestrzeń edukacyjna, w której odbywać się będą lekcje, warsztaty, kameralne spotkania i seminaria.

Strefa edukacyjna mieści się na piętrze Białego Domu, w przedpokoju Apartamentu Wschodniego. Została wyposażona w ekran, laptop, stół z krzesłami oraz szereg materiałów pomocniczych i dotykowych. Przy wschodniej ścianie sali stanął XVIII-wieczny stół architekta z unoszonym pulpitem, na którym eksponowane są reprodukcje rycin. Na kominku umieszczony został francuski zegar w stylu Boulle, flankowany przez parę dwuramiennych aplik z motywem baranich głów.

Dzięki transparentnym meblom dobrze widoczna jest architektura wnętrza, zaakcentowana przez rytmiczne podziały ścian oraz złocone obramienia wnęk okiennych i płycin.

W strefie edukacji znajdują się takie materiały pomocnicze i dotykowe, jak: tyflomapy ogrodu, rzuty obu kondygnacji Białego Domu i Wodozbioru, tyflografiki przedstawiające dzieła sztuki, meble i elementy wyposażenia (m.in. wybrane detale grafiki z cyklu "Metamorfozy"), a także widoki elewacji i otoczenia Białego Domu. Wśród pomocy przeznaczonych do poznawania poprzez dotyk znalazły się ponadto wykonane z dbałością o detale miniatury mebli, rzeźb i próbki tkanin.

Plan pomieszczeń - parter

• Pokój Kompanii
• Sypialnia
• Gabinet
• Garderoba
• Garderoba
• Sień
• Pokój Stołowy (Sala Jadalna, Sala Arabesek)

Plan pomieszczeń - piętro

• Przedpokój Apartamentu Wschodniego
• Sień
• Pokoik
• Przedpokój Apartamentu Zachodniego
• Sypialnia Apartamentu Zachodniego
• Garderoba
• Gabinet
• Sypialnia Apartamentu Ws

www.lazienki-krolewskie.pl