Ukryta dziś w lesie na półwyspie Jeziora Kownackiego, otoczona bagnami i dodatkowo fosą wznosi się do dziś trudno dostępna „fortalicja”, zwana w nomenklaturze archeologicznej „gródkiem stożkowatym”. Stanowi przykład pozostałości obronnych siedzib bogatych rodów, tworzących elitę społeczną okolicy. Pojawiły się one w Polsce w drugiej połowie XIII wieku i od tego czasu obronne dwory na kopcach stały się stałym elementem krajobrazu przez kilka stuleci aż po wiek XVIII. Zależnie od możliwości finansowych właścicieli miały one różną formę i skalę, a w związku z tym różne walory obronne. Przeważnie miały one postać drewnianej wieży mieszkalnej lub w późniejszych wiekach murowanej „kamieniczki” sytuowanej na kopcu otoczonym fosą. Budowano je głównie z myślą o ochronie przed zajazdem złego sąsiada, rabusiami, rodzinnym konfliktem majątkowym czy zbuntowanym chłopstwem.
Gródek w Kownatach – Mrówkach, gmina Wilczyn, ma postać stożkowatego kopca o wysokości 7 m, mający dolną średnicę 44 m, a górną 18 m. Dodatkowo otoczono go fosą o szerokości około 2 m, połączoną od północy z jeziorem zapewniającym stały dopływ wody.Został zbadany wykopaliskowo w latach 1971-1972 przez archeologów Łucję i Andrzeja Nowaków z Muzeum Okręgowego w Koninie. W wyniku tych badań na szczycie kopca w części południowo-zachodniej odsłonięto pozostałości pięciobocznej wieży (dł. boku ok. 3 m), o wybrukowanym wnętrzu, która była główną budowlą gródka. Na północ od niej odkryto piwniczkę, która prawdopodobnie znajdowała się pod drugim budynkiem, a na południu pozostałości kuźni. Całość szczytu była otoczona palisadą.
Gródek był zamieszkiwany przez kilka pokoleń – od końca XIII do połowy XIV w. W połowie tego stulecia obiekt uległ spaleniu, prawdopodobnie w wyniku walk. Z jakim rodem powiązać należy tą siedzibę, na razie nie wiadomo. W II połowie XIV i w XV wieku panowali tu Wilczyńscy herbu Poraj, właściciele Wilczyna i Kownat. Najbardziej znany z nich jest Mikołaj, miecznik kaliski w latach 1358-1364. Określenie wcześniejszych posesorów i okoliczności zniszczenia gródka wymaga jednak dalszych studiów archiwalnych.
O życiu codziennym mieszkańców świadczą liczne przedmioty znalezione w toku badań. Militaria w postaci grotów bełtów kuszy, haków do napinania kuszy, ostróg (w tym dziecięcej), elementów oporządzenia jeździeckiego i związanych z rzędem końskim wskazują niedwuznacznie na rycerski charakter tej siedziby i wiązać je można z właścicielami. O ich zamożności świadczy pośrednio szalka wagi, służącej do odważania kruszców, oraz fragmenty dość rzadkich w tych czasach naczyń szklanych. Zajęcia czeladzi dworskiej określają pozostałości kuźni, półwytwory przedmiotów, z rogu oraz narzędzia rolnicze takie jak sierpy, czy stolarskie jak świder czy topór. Na podstawie znalezionych szczątków kostnych zwierząt stwierdzono, że mieszkańcy spożywali przede wszystkim mięso zwierząt domowych (70,9%) głównie wieprzowinę i wołowinę, ale i dziczyzna dość często bywała na ich stołach (29, 1%) – polowano na dziki, sarny, zające, jelenie, a także dla skór na borsuki i wydry. Z ptaków spożywano kury. Mieszkając tuż nad jeziorem łowiono też niewątpliwie ryby ale do naszych czasów. zachowała się tylko niewielka ilość ich szczątków. Zabudowań pilnowały psy o bliżej nieokreślonej rasie.
W roku 1973 gródek został zamieniony na skansen archeologiczny. Autorem projektu był architekt Z. Łabuda pod merytorycznym nadzorem Ł. i A. Nowaków. Oczyszczono fosę, zrekonstruowano wieżę, chatę i palisadę na szczycie kopca. Dodatkowo zbudowano bramę wejściową i mostek przez fosę. Na dwóch kondygnacjach wieży znajduje się niewielka ekspozycja, na której można obejrzeć część z odkrytych zabytków. Najwyższe piętro służy jako platforma widokowa.
Dzień tygodnia | Godziny otwarcia | |
---|---|---|
wtorek | 10:00 - 18:00 | |
środa | 10:00 - 18:00 | |
czwartek | 10:00 - 18:00 | |
piątek | 10:00 - 18:00 | |
sobota | 12:00 - 18:00 | |
niedziela | 14:00 - 18:00 |
Święta | Godziny otwarcia |
---|---|
2024.12.25 (środa) | x |
2024.12.26 (czwartek) | x |
Bilety | ||
---|---|---|
normalny | 8.00 PLN | |
ulgowy | 5.00 PLN |
kiedy? | nazwa | gdzie? | o czym? | za darmo | dla dzieci | |
---|---|---|---|---|---|---|
|
BIŻUTERIA I MODA. BIŻUTERIA OD XVI DO POCZĄTKÓW XX W. ZE ZBIORÓW MOK Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
rzemiosło artystyczne | tak | ||
|
Deski renesansowe z kościoła św. Jakuba w Rzgowie Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
rzemiosło artystyczne | tak | ||
|
Dwór polski Wystawa stała
|
Dworek Kurnatowskich Gosławice 62-507 Konin Wielkopolskie |
malarstwo, rzemiosło artystyczne, tkaniny, wnętrza i życie codzienne | |||
|
Ekspozycja plenerowa Wystawa stała
|
Skansen górniczy Mrówki 62-550 Wilczyn Wielkopolskie |
górnictwo, przemysł i technika, przyroda | |||
|
Gabinet numizmatyczny Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
medale i odznaki, numizmaty | tak | ||
|
Historia oświetlenia Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
przedmioty użytkowe, przemysł i technika | tak | ||
|
Judaika Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
religie, rzemiosło artystyczne | tak | ||
|
Konin poprzez wieki Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
dokumenty, historia, miasto, rzemiosło | tak | ||
|
Mamuty, nosorożce… Znaleziska z okolic Konina Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
historia naturalna | tak | ||
|
Pradzieje Ziemi Konińskiej Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
archeologia, broń i militaria, region | tak | ||
|
Słoń leśny z odkrywki Jóźwin KWB „Konin” Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
historia naturalna | tak | ||
|
Sztuka polska XIX i XX w Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
malarstwo | tak | ||
|
Wielkopolskie górnictwo Wystawa stała
|
Muzeum Okręgowe w Koninie ul. Muzealna 5 (wejście od Gotyckiej) 62-505 Konin Wielkopolskie |
górnictwo, kolekcje, przedmioty użytkowe | tak |