Murowany późnobarokowy ratusz w Bielsku Podlaskim wzniesiony został najprawdopodobniej na miejscu zniszczonego przez pożar drewnianego XV-wiecznego ratusza. Jego fundatorką była Izabela Branicka, starościna bielska i kasztelanowa krakowska, żona Jana Klemensa Branickiego. Projektantem był nadworny architekt Branickich - Jan Sękowski. Budowę bielskiego ratusza rozpoczęto w roku 1776, zakończono ostatecznie na początku 1780r. Wzniesiony został na rzucie prostokąta ze ściętymi narożnikami. Czterospadowy dach, sfazowany nad ściętymi narożnikami, pokryty jest dachówką esówką i zwieńczony niewielką wieżą zegarową o rzucie kwadratu, nakrytą obeliskowym blaszanym hełmem. Na jego szczycie znajduje się blaszana forma w kształcie owada z datą 1779. Ratusz bielski jest jednym z najpiękniejszych późnobarokowych ratuszy w Polsce.

W pierwszej połowie XIX wieku do elewacji frontowej dobudowano kolumnowe podcienia, a środkowy otwór okienny zamieniono na otwór drzwiowy. W okresie międzywojennym powstały dwie wnęki konchowe na wschodniej i zachodniej ścianie pomieszczenia znajdujacego sie na piętrze. W jednej z nich jest zachowane do dziś malowidło przedstawiające białego orła w złotej koronie na czerwonym tle. W roku 1942 Niemcy zlikwidowali w elewacji frontowej kolumnowe podcienia oraz zmienili rozstaw otworów okiennych - trzy środkowe zgrupowano obok siebie i zamieniono je na porte - fenetre ze wspólnym balkonem. Przebudowano wnętrze piętra wznosząc nowe ścianki działowe.

Nieznane jest przeznaczenie poszczególnych pomieszczeń w ratuszu z czasów jego powstania. Wiadomo, że w XIX wieku mieścił się tutaj sąd powiatowy, hauptwachta i kilka sklepów. W okresie przed II wojną światową i w latach powojennych północną części parteru ratusza zajmowały sklepy. W latach 50. i 60. XX wieku w ratuszu miała siedzibę Miejska Rada Narodowa, Urząd Stanu Cywilnego, Biuro Notarialne oraz Biblioteka Publiczna. Na przełomie lat 70. i 80. gmach poddano pracom remontowym i konserwatorskim. Zrekonstruowano pierwotny wyglad budynku oraz układ wnętrz. 15 października 1984 roku otwarto tu nowy Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku - Muzeum w Bielsku Podlaskim.

www.muzeum.bialystok.pl