Kamienica Hipolitów - Muzeum Historyczne Miasta Krakowa

Kamienica Hipolitów nazwę zawdzięcza kupieckiej rodzinie Hipolitów, którzy byli jej właścicielami w XVII w.
W drugiej połowie tegoż stulecia przeszła na własność Zaleskich, także kupców, a później jeszcze wielokrotnie zmieniała właścicieli i lokatorów. Budynek ma starą, XIV–wieczną metrykę.

Była wielokrotnie przebudowywana, czego ślady zachowały się do dzisiaj. Z XIV w. pochodzą piwnice i kamienne portale, z późniejszych czasów – renesansowa kolumna międzyokienna i polichromia, barokowe stiuki Baltazara Fontany i fryz podstropowy, a także drewniane ganki podwórka. Rokoko zostawiło ślad w postaci polichromii, podobnie wiek XIX. Dzisiaj wszystko to, po wieloletniej, gruntownej konserwacji, można podziwiać na wystawie wnętrz.

Oddział został otwarty w 2003 r. Urządzono w nim stałą ekspozycję pt. Mieszczański dom. Pokazuje ona, jak niegdyś mieszkali krakowianie, jak urządzali swoje mieszkania, w jakich warunkach żyli. Można zobaczyć wnętrza od XVII do XIX w. W zamierzeniu jest poszerzenie ekspozycji o wnętrza z XX w. Sgraffito W 1. połowie XVII wieku kamienica Hipolitów wyróżniała sią na tle innych okolicznych budynków wyjątkową i niezmiernie bogatą dekoracją sgraffitową. Elewacja została wówczas ozdobiona wizerunkami świętych, a także wyjątkowymi, jak na ówczesny Kraków, ornamentami roślinnymi z elementami groteskowymi (główki ludzkie, motywy podwieszonych tkanin, ozdobnych waz i listewek przypominających metalowe okucia). Była to jedna z dekoracyjniejszych fasad w obrębie Rynku Głównego i placu Mariackiego. Modne w Krakowie dekoracje sgraffitowe miały zazwyczaj skromniejsze, geometryczne formy.
Dzięki pracom remontowym i konserwatorskim w 2016 roku udało się odtworzyć część dawnej dekoracji, m.in. postacie interpretowane jako św. Helena z relikwią Świętego Krzyża oraz jako św. Zygmunt.

Technika sgraffito polega na pokryciu powierzchni ścian kilkoma warstwami różnokolorowych tynków (najczęściej dwie warstwy), a następnie na zdrapywaniu za pomocą rylca poszczególnych fragmentów w celu otrzymania rysunku. Spodnia warstwa, najczęściej o ciemnym zabarwieniu, stanowi tło dla jaśniejszej, wierzchniej warstwy.