Jedyne w Polsce muzeum poświęcone pamięci Bolesława Prusa (właściwie Aleksandra Głowackiego) mieści się w wybudowanym w stylu zakopiańskim budynku Ochronki im. Adama Żeromskiego. Obiekt został zaprojektowany przez cenionego architekta Jana Koszczyc-Witkiewicza.

W przytulnym wnętrzu Ochronki można zobaczyć gabinet autora Lalki, zaaranżowany dzięki fotografiom, na których uwieczniono wygląd warszawskiej pracowni pisarza. Wizyta daje niepowtarzalną okazję, aby zobaczyć pamiątki po Bolesławie Prusie, między innymi: nożyk do listów wykonany z kości słoniowej, tabliczkę z inicjałem imienia i nazwiskiem wiszącą kiedyś na drzwiach warszawskiego mieszkania, cudem zachowane okulary. W gabinecie znajduje się replika biurka pisarza, na nim stoi XIX-wieczna maszyna do pisania i wykonany z marmuru zestaw piśmienniczy z kałamarzem. W gabinecie jest też biblioteczka, w której są eksponowane najciekawsze, w tym obcojęzyczne, wydania dzieł Prusa, oraz gablota z oryginalnymi listami i fotografiami pisarza.

W 2021 roku Muzeum Bolesława Prusa w Nałęczowie obchodzi jubileusz 60-lecia istnienia. Powstało dzięki inicjatywie profesora Feliksa Araszkiewicza z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Stefana Butryna, kustosza Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie. Początkowo mieściło się w Pałacu Małachowskich, w grudniu 2017 roku zostało przeniesione do Ochronki.

Bolesław Prus wniósł wkład w wykończenie Ochronki – do publikacji Na nową szkołę (dochód z jej sprzedaży był przeznaczony na ukończenie budynku) pisarz przekazał jeden ze swoich tekstów. Po oddaniu Ochronki do użytku przeglądał program kształcenia dzieci, nanosił uwagi, wspierał pracujące tu osoby. Do przyjaciół z Warszawy wysyłał kartki pocztowe ze zdjęciami Ochronki. Część z nich przechowujemy w naszych zbiorach.

---

Oferta edukacyjna

Muzeum prowadzi warsztaty edukacyjne:
- Pytanie do przedmiotu muzealnego
(grupy przedszkolne, klasy 1–3)
- Opowieść o Dziaduniu, który gubił cukierki. Warsztaty biograficzne dla najmłodszych
(grupy przedszkolne, klasy 1–3)
- "…mamy w kraju okolice piękne" – Lubelszczyzna w życiu i twórczości Bolesława Prusa
(klasy 4–6, 7–8, szkoły ponadpodstawowe)
- Literackie przechadzki z Antkiem i Anielką
(klasy 4–6, 7–8)
- Dlaczego Bolesław Prus bał się wyjrzeć przez okno? Pisarz, jakiego nie znacie. Warsztaty biograficzne
(klasy 6–8, szkoły ponadpodstawowe)
- Stanisław i Izabela w gabinecie psychoanalityka – bohaterowie Lalki wczoraj i dziś
(szkoły ponadpodstawowe)
- Droga do Niepodległej: powstanie listopadowe – powstanie styczniowe – I wojna światowa
(szkoły ponadpodstawowe)

---