Dom Józefa Mehoffera - Muzeum Narodowe w Krakowie

Dom Józefa Mehoffera mieści się w dawnym domu malarza przy ulicy Krupniczej, wpisanym do Rejestru Zabytków. Od południa rozpościera się przy nim ogród.

Wzniesiony jako murowany i parterowy na miejscu drewnianego dworku, strawionego pożarem w roku 1850, obecny kształt zawdzięcza przebudowie z lat 1873-1874. Jest to budynek w pierzei ulicy, jednopiętrowy, z przelotową sienią oraz z krótkim skrzydłem po prawej, przedłużonym oficyną i zabudowaniami gospodarczymi biegnącymi w głąb parceli wzdłuż jej zachodniej granicy. W widoku budynku od strony ogrodu uwagę zwraca obszerna altana świetlika klatki schodowej. Elewacja frontowa 8-osiowa, klasycystyczna. Podczas remontu konserwatorskiego w roku 1984 na wniosek syna malarza w nadprożu bramy umieszczono odkuty w piaskowcu herb Mehofferów.

Dom przy Krupniczej Józef Mehoffer (1869-1946) nabył w roku 1932 urzeczony staroświecczyzną jego wyglądu oraz przestrzenią dziedzińca i ogrodu, ocienionych zielenią starych drzew. Dom ten miał już wówczas swe miejsce w historii miasta.

Podczas powstania styczniowego upamiętnił się jako miejsce działań konspiracyjnych. Należał wówczas do kupca Mateusza Rogowskiego (1801-1868). U niego to wynajął pracownię rzeźbiarz Franciszek Wyspiański, który z czasem poślubił jedną z panien Rogowskich: Marię, i tutaj 15 stycznia 1869 roku urodził się przyszły twórca "Wesela". Zakupiony w roku 1872 przez Joannę Józefową Szujską i przebudowany, dom zyskał charakter rezydencji, stosownie do wysokiej pozycji społecznej właścicieli. Józef Szujski (1835–1882) wybitny historyk, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, poseł na Sejm Krajowy we Lwowie oraz członek austriackiej Izby Panów był bowiem jedną z pierwszoplanowych postaci ówczesnej Galicji. W latach 1894-1932 dom uległ dewastacji, gdyż kolejni właściciele przeznaczyli go na wynajem, m.in. na warsztaty rzemieślnicze.

Józef Mehoffer przeprowadził jego generalny remont. Bryłę budynku pozostawił niezmienioną, wprowadził natomiast nowe podziały wnętrz, nadając całości cechy starannie zaaranżowanej rodzinnej siedziby, która w gronie najbliższych zyskała miano "Pałacyku pod szyszkami". Wybuch wojny w 1939 roku przerwał prace wykończeniowe. Po powrocie z niemieckiego obozu w Ash w Sudetach, Mehofferowie – wbrew niedoli i grozie okupacji - kontynuowali w swym domu tradycję salonów muzycznych i literackich. Tutaj też malarz pracował, utraciwszy dostęp do swej pracowni w gmachu ASP na placu Matejki.

Po jego śmierci w domu pełnym dzieł sztuki, archiwaliów i pamiątek pozostała jego rodzina. Zbigniew Mehoffer (1900-1985), syn malarza, już w roku 1963 podjął starania o utworzenie na Krupniczej muzeum Józefa Mehoffera, co dopiero po latach zdołano urzeczywistnić. W roku 1986, zgodnie z wolą rodziny artysty, dom wraz z parcelą przeszedł na własność Skarbu Państwa i został przekazany Muzeum Narodowemu w Krakowie z przeznaczeniem na oddział poświęcony temu twórcy. Po kolejnych remontach i pracach aranżacyjnych otwarty został dla publiczności w roku 1996.

opracowanie: Anna Zeńczak - historyk sztuki, emerytowany kustosz MNK. Specjalizuje się w sztuce przełomu XIX i XX wieku. Autorka opracowań na temat twórczości Józefa Mehoffera.

www.mnk.pl